KollektivA: Κάθε ριζοσπαστική αλλαγή έχει το δικό της soundtrack

Οι βομβαρδισμοί ξεκίνησαν και πάλι στη Γάζα, η Ευρώπη συνεχίζει να μην “ακούει” τους ήχους και η Αμερική απλώς αναριγά “πολιτισμένα”. Όσο για τον υπόλοιπο αραβικό κόσμο, μήτε ρουθούνι δεν άνοιξε. Κάποιοι καλλιτέχνες μόνο από την Ισπανία πήραν δημόσια θέση εναντίον ων Ισραηλικών επιθέσεων (μεταξύ των οποίων το ζεύγος Χαβιέ Μπαρδέμ και Πενέλοπε Κρουζ, οι οποίοι ήδη μπήκαν στη λίστα των ανεπιθύμητων της βαριάς βιομηχανίας του κινηματογράφου, που ως γνωστόν, ασκεί μεγάλη επιρροή το ισραηλινό λόμπι). 

Στην Ελλάδα επίσης οι αντίδράσεις δεν ήταν οι αναμενόμενες – ήταν ελάχιστες και μεμονωμένες. Οι KollektivA, το πιο ανερχόμενο γκρουπ του ελληνόφωνου χέβι και ροκ ήχου, (μετράει ήδη δύο ολοκληρωμένα άλμπουμ, μουσικές συνθέσεις για το θέατρο και την τηλεόραση και συμμετοχές σε συλλογές τραγουδιών) δε μασάει τα λόγια του  και “ακούει” τους ήχους των βομβαρδισμών στη Γάζα, πεντακάθαρα. Συνομιλήσαμε μαζί τους, εκτός των άλλων και για την τελευταία τους δισκογραφική δουλειά «Η Μπαλάντα της Φυλακής». Ενα μουσικοθεατρικό έργο, με θέμα το δίπολο εγκλεισμός – απελευθέρωση, εμπνευσμένο από το ποίημα του Οσκαρ Ουάιλντ, «Η μπαλάντα της Φυλακής του Ρέντινγκ» (1897), που ο μεγάλος Ιρλανδός δημιουργός έγραψε λίγο μετά τον εγκλεισμό του εκεί. Τον περασμένο Οκτώβρη, μάλιστα, πάνω από 100 χρόνια μετά, αποφασίστηκε από τη βρετανική κυβέρνηση το κλείσιμο της ιστορικής φυλακής, η οποία από το 1992 λειτουργούσε ως αναμορφωτήριο εφήβων. 

- Πώς επεξεργάζεστε τα γεγονότα στη Γάζα ως καλλιτέχνες, ως πολίτες και ως ξεχωριστές προσωπικότητες; 

Όπως και να επεξεργαστεί κανείς τα γεγονότα στη Γάζα, αν θέλει να μιλάει τη γλώσσα της αλήθειας, οφείλει να αναγνωρίσει ότι στην ρίζα του είναι ένα πρόβλημα κατοχής από την πλευρά του Ισραήλ και ενός ηρωικού απελευθερωτικού αγώνα των Παλαιστινίων για την κατάκτηση του δίκαιου αιτήματός τους, για τη δημιουργία ανεξάρτητου Παλαιστινιακού κράτους. Πάνω σε αυτό το πλαίσιο εκδηλώνονται ποικίλες ενδοιμπεριαλιστικές αντιθέσεις συμφερόντων σε διεθνές επίπεδο. Ταυτόχρονα αναπτύσσεται και μια ψευτοακαδημαική ανάλυση με μπόλικη φιοριτούρα, που το μόνο που κάνει είναι να σιγοντάρει απολογητικά τη βαρβαρότητα. Σχετικά με τα γεγονότα στη Γάζα εδώ και κάποιες μέρες υπάρχει σχετικό ψήφισμα από τον Πανελλήνιο Μουσικό Σύλλογο που κατά τη γνώμη μας κάθε καλλιτέχνης που σέβεται τον εαυτό του πρέπει να υπογράψει. 

- Πώς κρινετε τη στάση της Ευρώπης, ως τη μεγάλη απούσα; 

Θα λέγαμε πως η Ευρωπαική Ένωση, επιβεβαιώνοντας πλήρως ακόμα μία φορά το χαρακτήρα της ως μια ένωση καπιταλιστικών κρατών, είναι η μεγάλη παρούσα στη λογική των ίσων αποστάσεων, στην εξίσωση του θύματος με το θύτη και τελικά στη στήριξη διαχρονικά ότι πιο συντηρητικού και απάνθρωπου έχει να επιδείξει η εποχή μας. Μια ματιά στα γεγονότα της Ουκρανίας μάς παρέχει ακόμα μια απόδειξη. 

- Πόσο μπορεί να συγκινήσει μία τέτοια "γενοκτονία" όπως έχει χαρακτηριστεί από κάποιους, εμάς του Δυτικούς και ποια η ευθύνη καλλιτεχνων και διανόησης σε αυτό; 

Χωρίς υπερβολή όποιος μένει ασυγκίνητος από τις εικόνες φρίκης που βλέπουν το φως της δημοσιότητας και που σίγουρα αποτυπώνουν μόνο ένα κομμάτι της βαρβαρότητας που συμβαίνει στη Γάζα, δεν έχει κανένα δικαίωμα στη χρήση της λέξης «άνθρωπος» ως αυτοπροσδιορισμό του. Βγάζοντας έξω λοιπόν τα «γουρούνια» από την εξίσωση, ο καθένας έρχεται μπροστά στις ευθύνες του. Αυτό που πολλές φορές λέμε την ευθύνη να απαντήσει στο σε -τελική ανάλυση ταξικό- which side are you on των καιρών μας και να δράσει. 

 - Πώς μπορούμε (αν μπορούμε) να περάσουμε από την απάθεια στη συγκίνηση και από κει στην πράξη;

Μπορούμε! Ένα τσιγάρο δρόμος, απλά για κάποιους αυτό το τσιγάρο είναι ιδιαίτερα βραδύκαυστο. Όπως και να χει, όμως, και το πιο βραδύκαυστο φιτίλι κάποια στιγμή φτάνει στον εκρηκτικό μηχανισμό. Μια «εκπρόθεσμη» έκρηξη μπορεί να αποβεί και τζούφια, άρα καλό είναι κρατάμε τους αναπτήρες κοντά στο σκοινί. Όσο περισσότεροι αναπτήρες τόσο πιο γρήγορη η καύση.  

- Κατά πόσο η μουσική μπορεί να επηρεάσει μια εδραιωμένη σχεδόν κοινωνικοπολιτική κατάσταση σήμερα; 

Χωρίς συλλογική δράση σίγουρα δεν επηρεάζεται και δεν αλλάζει καμία - περισσότερο ή λιγότερο- εδραιωμένη κοινωνικοπολιτική κατάσταση.Καμία αλλαγή δεν πρόκειται να έρθει όσο οι συνειδήσεις μένουν «φυλακισμένες» (για να μπω και στο κλίμα της Μπαλάντας της Φυλακής) σε λογικές εύκολων λύσεων που θα φέρουν κάποιοι άλλοι με ανάθεση. Σε αυτό το «απελευθερωτικό» πέρασμα από την ανάθεση στη ίδια τη δράση των άμεσα ενδιαφερόμενων, η μουσική και η τέχνη γενικότερα, μπορούν και πρέπει να παίξουν σημαντικό ρόλο. Εμπνέουν, εμψυχώνουν, περιγράφουν με μια διεισδυτική, αισθητική ματιά την πραγματικότητα, θέτουν τα κατάλληλα ερωτήματα που κινητοποιούν. Κοντολογίς κάθε ριζοσπαστική αλλαγή διαθέτει και το δικό της soundtrack. 

- Συνήθως, σε περιόδους μεγάλων αλλαγών, ξεπετάγονταν και νέοι ήχοι – όπως οι Joy Division στο Μάτζεστερ και οι Nirvana στο Σιατλ. Γιατί δεν συμβαίνει το ίδιο και σήμερα; 

Και οι δύο περιπτώσεις που αναφέρεις είναι εμβληματικές και πραγματικά, πέρα από κάθε προσωπικό γούστο, άσκησαν τεράστια επιρροή, οριοθετώντας μουσικά ρεύματα που στη συνέχεια γιγαντώθηκαν και έγιναν σημεία αναφοράς. Και στις δύο αυτές περιπτώσεις λοιπόν, όπως και σε άλλες αντίστοιχου μεγέθους, υπήρξε μια περίοδος «προετοιμασίας» κοινωνικής και καλλιτεχνικής. Και κάποια στιγμή ήρθε ο τοκετός! Σήμερα η εποχή είναι «γκαστρωμένη» για να παραφράσω τη γνωστή φράση. Καλλιτεχνικά έχουμε μια έντονη διεργασία από κάτω που παρακολουθεί τις αντίστοιχες κοινωνικές διεργασίες, θετικές και αρνητικές. Στο βαθμό που θα καταφέρει να δημιουργήσει ένα ρεύμα που πέρα από στυλιστικές και αισθητικές διαφορές, θα καταφέρει να επικοινωνήσει και να εκφράσει τις ανάγκες και κατ’ επέκταση το συλλογικό ασυνείδητο των ανθρώπων της γενιάς της, θα έχουμε γεννητούρια και όχι μια αποβολή που πάντα υπάρχει σαν ενδεχόμενο. 

- Ο Σάββας Μιχαήλ στο τελευταίο του βιβλίο “Musica ex Nihilo” γράφει πως όλες οι μεγάλες τραγωδίες είχαν τη δική τους μουσική, όχι μηδενική, αλλά από το μηδέν. Από το “υπόγειο”. Από τους εκμηδενισμένους. Συμφωνείτε; 

Γνωρίζουμε τις ιδέες του συγγραφέα και τη συγκεκριμένη συλλογή άρθρων και ομιλιών του. Υπάρχουν πολλά σημεία στα οποία υπάρχουν σοβαρές ενστάσεις, με αφετηρία μάλλον την ταξικότητα στη θεώρηση των πραγμάτων. Ναι, κάθε τραγωδία έχει  τη δική της μουσική. Κάθε κοινωνικό στιγμιότυπο έχει την Τέχνη του, άρα και τη μουσική του, καθώς η Τέχνη είναι αντανάκλαση της πραγματικότητας, μέσα από το «είναι» του καλλιτέχνη. Αλλά διαφωνούμε με τον αταξικό όρο της εκμηδένισης. Τι σημαίνει αυτό; Στο βιβλίο γίνεται μια επιφανειακή προσέγγιση και κάπου σχεδόν ταυτίζεται με την (επίσης αόριστη) επικράτηση/ οικειοποίηση του «Κακού» (;;;).  Η αληθινή, προοδευτική Τέχνη δε γεννιέται ούτε από το μηδέν, ούτε από τον εκμηδενισμό. Γεννιέται μέσα από τη ζωή, είναι γέννημα των διεργασιών στην οικονομική βάση της κοινωνίας, συνδέεται με την προοδευτική/επαναστατική πρωτοπορία και έρχεται να διαχειριστεί τα συναισθήματα, να αναδείξει το Ωραίο. Έρχεται να εμπνεύσει την τάξη που οδηγεί το όχημα της ιστορίας μπροστά. Και η τάξη που οδηγεί την ιστορία μπροστά τελικά δεν εκμηδενίζεται, ακόμα κι αν δέχεται χτυπήματα ή και ήττες. Δε γίνεται, εν τέλει, να αγωνίζεσαι και να βρίσκεσαι στο υπόγειο. 

- Έχετε συνδέσει το θέατρο με τη μουσική σε μία πρωτοποριακή παράσταση. Για τις ΗΠΑ, πρωτοπορία πλέον είναι τα ... μαγαζιά υγιεινής διατροφής. Στην Ευρώπη – πόσω μάλλον στην Ελλάδα – μπορούμε να μιλάμε για πρωτοπορία; 

Ασφαλώς και μπορούμε να μιλάμε για πρωτοπορία, ασφαλώς μπορούμε να μιλάμε για πρόοδο και για επανάσταση. Αλλιώς –πέραν του αντιεπιστημονικού του πράγματος- καλλιεργούμε την ηττοπάθεια και οδηγούμαστε σε διαρκή θέση άμυνας (ή παραίτησης). Πάντως ακόμα και στις ΗΠΑ, μιας που το ανέφερες, γίνονται σοβαρά πράγματα. Δεν είναι η κατάσταση μόνο όπως παρουσιάζεται από τα μέσα. 

- Μετά τον Τζόνι Κας να περιμένουμε και μια δική σας παρόμοια εμφάνιση στις φυλακές;! 

Δεν είναι μόνο ο Κας. Κι άλλοι έχουν κάνει κάτι αντίστοιχο. Έχουμε σκεφτεί κάποιες ιδέες σχετικά με αυτό αλλά ακόμα είναι πολύ νωρίς. Πιο πολύ θα θέλαμε να κάνουμε κάτι σε κάποιο τόπο βασανιστηρίων και κράτησης πολιτικών κρατούμενων. Δυστυχώς στην Ελλάδα έχουμε πλήθος τέτοιων τόπων. Από την άλλη δεν ξέρουμε πόσο εύκολο θα είναι με τη γραφειοκρατία κλπ, εκτός αν ο χώρος καταληφθεί, οπότε παρακάμπτονται αυτά τα ζητήματα. Έχουμε χρόνο πάντως..

από το tvxs