(Γράφτηκε τον Ιούνιο του 2009 για την περιοδική έκδοση του ΙΟΜ «Συχνότητες»)
Τι είναι η ταινία μικρού μήκους ; Έναν παρωχημένο, ατυχές και άκομψο ορισμό της ταινίας μικρού μήκους τον προσδιορίζει ο Νόμος 1597/1986, «..ταινία μικρού μήκους είναι η ταινία … που έχει μήκος μικρότερο από 1600 μέτρα, είτε έχει επινοημένο μύθο είτε είναι ταινία τεκμηρίωσης». Αν θέλουμε όμως να εμβαθύνουμε και να προσεγγίσουμε όσο το δυνατόν γίνεται την «αλήθεια» της ταινίας μικρού μήκους, πρέπει να κάνουμε μια αναδρομή:
Η ταινία μικρού μήκους, εννοώντας την ταινία που σαν κύριο χαρακτηριστικό της είναι η μικρή διάρκεια και όχι σαν μια διακριτή κινηματογραφική κατηγορία η οποία διατηρεί σε έναν ορισμένο βαθμό την καλλιτεχνική αυτονομία, εμφανίζεται και διαμορφώνεται από την πρώτη περίοδο του κινηματογράφου στην Ελλάδα.
Την άνοιξη του 1897 οι Αθηναίοι, με δυο χρόνια διαφορά από τους θεατές του Παρισιού, παρακολουθούν την ανακάλυψη των αδελφών Λυμιέρ η οποία για τα επόμενα χρόνια συνοδεύει άλλα θεάματα, καθώς οι θεατρικοί επιχειρηματίες της εποχής εμπλουτίζουν τα βαριετέ θεάματα τους με ταινίες μικρού μήκους (μικρής διάρκειας) ξένης προέλευσης.
Το 1906 ο Γάλλος οπερατέρ Λεόνς ανταποκριτής της Γκωμόν, γυρνά τα πρώτα επίκαιρα από τους «μέσο-ολυμπιακούς» της Αθήνας και την επόμενη χρονιά την «Εορτή του Βασιλέως Γεωργίου Α’».*1 Στα 1906 ξεκίνησαν να κινηματογραφούν και οι -φωτογράφοι- αδελφοί Ιωάννης και Μίλτος Μανάκια στην ευρύτερη περιοχή της Μακεδονίας και τον νοτίων Βαλκανίων, αφήνοντας ένα πλούσιο κινηματογραφικό έργο 67 ταινιών μικρού μήκους, με ανυπολόγιστη ιστορική και ερευνητική αξία, στο οποίο έχουν καταγράψει με την κάμερα τους, ανθρώπους του μόχθου, έθιμα, πανηγύρια και γάμους, πολιτικά γεγονότα, πρόσωπα, αλλά και σημαντικά ιστορικά γεγονότα.
Στους πρωτοπόρους του Ελληνικού κινηματογράφου κατά την γέννηση του πρέπει να αναφέρουμε, τον Ούγγρο Τζόζεφ Χεπ τον Γεώργιο Προκοπίου και τους αδελφούς Γαζιάδη. Ο πρώτος κινηματογράφος της Αθήνας κατασκευάζεται το 1908 από τον Ευάγγελο Μαυροδημάκη ενώ μετά το 1911 αρχίζουν να εμφανίζονται πολλές αίθουσες προβολών, οι οποίες συγκέντρωναν πλήθος κόσμου που βλέπει ταινίες κυρίως ιταλικής, γαλλικής ή αμερικανικής προέλευσης. Όλη αυτή την περίοδο στο επίπεδο της εγχώριας παραγωγής, το ζουρνάλ*2 είναι εκείνο το είδος κινηματογράφου που αναπτύσσεται περισσότερο, ενώ σε δεύτερο επίπεδο από τη χρονική περίοδο μεταξύ 1910-11 αναπτύσσεται και η κωμωδία, όπου ξεκινάνε και οι πρώτες προσπάθειες οργάνωσης εταιρίας παραγωγής ταινιών μυθοπλασίας από τον Σπύρο Δημητρακόπουλο, ηθοποιό του βαριετέ.
Ο Δημητρακόπουλος ιδρύει την πρώτη εταιρεία παραγωγής, την "Αθήνη-Φιλμ" και γυρίζει ορισμένες κωμωδίες μικρού μήκους στα πρότυπα της αμερικανικής κωμωδίας «Κβο βάντις Σπυριντιών», «Ο Σπυριντιών χαμαιλέων», «Ο Σπυριντιών μπέμπης», «Οι δυο τυχεροί». Την παράδοση του Σπύρου Δημητρακόπουλου, πρώτου Έλληνας παραγωγού-καλλιτέχνη, συνεχίζουν άλλοι Έλληνες κωμικοί ηθοποιοί όπως ο Νίκος Σφακιανάκης (Βιλλάρ) με σειρά κωμικών ταινιών μικρού μήκους και ο Μιχαήλ Μιχαήλ του Μιχαήλ, σε τέσσερις κωμωδίες στα πλαίσια ξένων παραγωγών.
Το 1914 ιδρύεται η εταιρία "Άστυ Φιλμ" και αρχίζει η προσπάθεια για παραγωγή ταινιών μεγάλης διάρκειας. Η πρώτη Ελληνική ταινία μεγάλου μήκους είναι ένα δραματικό ειδύλλιο η «Γκόλφω». Ουσιαστικά όμως η ταινία μεγάλου μήκους σε πιο μαζική παραγωγή αναπτύσσεται από τα μέσα προς τα τέλη του 1920 με δυο βασικά ήδη την ηθογραφία και το μελό.
Τη σκυτάλη παίρνει η εταιρία "Νταγκ-Φιλμ" (1928- 1931) που λειτουργούσε από το 1918 και ασχολήθηκε με ιστορικές ταινίες και την κινηματογράφηση λογοτεχνικών έργων. Ξεχωρίζουν οι ταινίες "Δάφνις και Χλόη" όπου και εμφανίζεται το πρώτο γυμνό του Ευρωπαϊκού Κινηματογράφου, (1931) σε σκηνοθεσία Ο. Λάσκου, "Έρως και κύματα" (1928) σε σκηνοθεσία Δ. Γαζιάδη. Το 1928 ο Δημήτρης Μεραβίδης (πατέρας) γυρίζει δύο ταινίες μικρού μήκους, τις «Νότιος Εύβοια-Κάρυστος» και «Τήνος». Το 1933 ο Πρόδρομος Μεραβίδης γυρίζει την ταινία «Ο Βόλος το Πήλιον» και το 1936 ο ίδιος παρουσιάζει στο «Σινεάκ» τα πρώτα ομιλούντα επίκαιρα.
Το 1930 η ταινία μικρού μήκους μαραζώνει μέσα στα ζουρνάλ, τα προπαγανδιστικά φιλμάκια και τα ομιλούντα επίκαιρα της μεταξικής περιόδου. Τότε για πρώτη φορά επίσημα το κράτος ασχολείτο με το νομοθετικό πλαίσιο του κινηματογράφου εκδίδοντας τον υπ. Αριθ.445 της 20/21 Ιανουαρίου 1937.
Με την εποχή του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου και της Κατοχής ανακόπτεται η παραγωγή και οι κινηματογραφιστές γυρίζουν επίκαιρα. Η μοναδική παραγωγή μικρού μήκους που ξεφεύγει από τα επίκαιρα είναι το «Δυο τραγούδια από την Ελλάδα»(1943) σε σκηνοθεσία Γιάννη Χριστοδούλου. Ο πατέρας του εμπορικού Ελληνικού κινηματογράφου Φιλοποίμην Φίνος ιδρύει τη "Φίνος Φιλμ" (1942) όπου και γυρίζει την πρώτη κατοχική ταινία μεγάλου μήκους «Η φωνή της καρδιάς» (1943), σε σκηνοθεσία Δ. Ιωαννόπουλου.
Με τον τερματισμό της Γερμανικής κατοχής και την απελευθέρωση τον Οκτώβριο του 1944, η Ελλάδα βρίσκεται ισοπεδωμένη οικονομικά με απώλεια ανθρώπινου δυναμικού 7-8%, πάνω από χίλια χωριά κατεστραμμένα , με μύωση της αγροτικής παραγωγής στο 70% και 73% στον εμπορικό στόλο αντίστοιχα και με ένα ασήμαντο ποσό (4.600 δολάρια κατά την περίοδο ' 44-'46) που εισέπραξε για πολεμικές αποζημίωσης συγκριτικά με την ολοκληρωτική καταστροφή τον υποδομών της.
Η «ξένη βοήθεια» χρησιμοποιήθηκε κατά 21% για παραγωγικές επενδύσεις ενώ το μεγαλύτερο μέρος της, 54% για στρατιωτικές επιχειρήσεις και εξοπλισμό. Σε αυτήν την περίοδο, μετά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο αλλά και τη λήξη του εμφυλίου πολέμου, με την κρατική τρομοκρατία να φτάνει ως της επίσημες εκτελέσεις, το φάντασμα της ήττας να διαπερνά όλη την κοινωνική ζωή, ο κινηματογράφος θα μεταμορφωθεί στην πλειοψηφία του, με ελάχιστες εξαιρέσεις * 3 σε μια μηχανή «ονείρων» και θα συμβάλει στο πλαίσιο που του αναλογεί στη διαμόρφωση ιδεολογιών, αντιγράφοντας χολιγουντιανά πρότυπα που προσαρμόζονται στην ελληνική πραγματικότητα.
Για αυτή την περίοδο δεν μπορούμε να μιλάμε για την δημιουργία μιας ελληνικής εθνικής κινηματογραφίας που αντιθέτως, αναπτύσσεται μετά τον πόλεμο στον αντίποδα της παντοδυναμίας του Χόλυγουντ, στις χώρες της Δυτικής Ευρώπης (νεορεαλισμός, νουβέλ βαγκ, κ.λπ.) Στην Ελλάδα εξαιτίας των πολιτικών συνθηκών που επεκράτησαν μετά το 1945, τον πνευματικό και φυσικό αφανισμό των προοδευτικών δυνάμεων, το πρόσφατο παρελθόν σε θέμα-ταμπού, την αντικομμουνιστική υστερία και τις απαγορεύσεις πού επιβάλλει η νικήτρια κυρίαρχη τάξη, δεν μπόρεσε να γίνει δυνατή η ανάπτυξη εθνικής κινηματογραφίας. Ο υποκείμενος παράγοντας που θα γίνονταν ο φορέας ενός εθνικού κινηματογράφου εμφανίζεται αργότερα σχετικά με την υπόλοιπη Ευρώπη.
Μέσα σε αυτές τις συνθήκες η ταινία μικρού μήκους πρωτοπορεί και μας παρουσιάζει την πρώτη Ελληνική ταινία animation «Σιγά τους κεραυνούς» (1945) με θέμα τον Δία και την Ήρα, από τους Παύλο και Ευγένιο Βλαχάκη, Γιάννη και Γιώργο Ρουσόπουλο και τη μικρού μήκους «Κως», που είναι η πρώτη έγχρωμη ελληνική ταινία (1949-50)του Πρόδρομου Μεραβίδη. Παρ' όλα αυτά η παραγωγή της κατά την δεκαετία 1945–1955 δεν ξεπερνά της 15 ταινίες όπου καμία από αυτές δεν ανήκει στην μυθοπλασία.
ΕΤΟΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΤΑΙΝΙΩΝ ΧΡΩΜΑ ΤΑΙΝΙΩΝ ΕΙΔΟΣ
Α/M Xρώμα Φιξιόν Ντοκ Κιν.σχέδ.
1945 3 3 0 0 2 1
1946 2 2 0 0 2 0
1947 1 1 0 0 1 0
1948 1 1 0 0 1 0
1949 1 0 1 0 1 0
1950 0 0 0 0 0 0
1951 1 1 0 0 1 0
1952 0 0 0 0 0 0
1953 3 2 1 0 3 0
1954 2 1 1 0 2 0
1955 1 0 1 0 1 0
Από την άλλη, στις αρχές της δεκαετίας του 1960, ο Εμπορικός Ελληνικός κινηματογράφος χαράζει ανοδική πορεία με το μεγαλύτερο μέρος των φιλμ να είναι μελοδράματα και εμπορικές κατασκοπευτικές περιπέτειες.
Μέσα από την αύξηση της κινηματογραφικής παραγωγής περνάμε από την βιοτεχνία στην βιομηχανία του κινηματογράφου που ξεπερνά τα 100 φιλμ περίπου τον χρόνο, καταλαμβάνοντας έτσι ή Ελλάδα την πρώτη θέση στον κόσμο (σε αναλογία με τον πληθυσμό της) στην παραγωγή ταινιών αποκλειστικά εγχώριας κατανάλωσης. Θα μπορούσε να ειπωθεί ότι η ταινία μικρού μήκους ήταν σε αυτήν την ιστορική συγκυρία το υποκατάστατο του εθνικού κινηματογράφου, εφόσον πήγαινε κόντρα στο τρόπο παραγωγής του εμπορικού κυκλώματος και συσπείρωνε της νέες δυνάμεις που θα έβγαιναν στο προσκήνιο τα επόμενα χρόνια.
Αντίθετα με τον εμπορικό κινηματογράφο που παρουσιάζει τετριμμένες σταθερές τόσο στην θεματική που επιλέγει όσο και στα εκφραστικά του μέσα, η μικρού μήκους αναζητά φόρμες επηρεασμένη από σύγχρονα κινηματογραφικά ρεύματα, θεματικές από την καθημερινή ζωή, τα κοινωνικά προβλήματα, σχηματίζοντας μια οπτική που διαμορφώνεται από τα κοινωνικοπολιτικά τεκταινόμενα τον τελευταίων δεκαετιών. Ελεύθερη να κρίνει εφόσον είναι έξω από το σύστημα παραγωγής-διανομής παίρνοντας έτσι έναν «επαναστατικό» χαρακτήρα.
Το 1960 ιδρύεται και εγκαινιάζεται το Φεστιβάλ Κινηματογράφου, που ονομάζεται «Εβδομάδα Ελληνικού Κινηματογράφου». Σε αυτήν την πρώτη προσπάθεια επίσημης παρουσίασης της ελληνικής παραγωγής δεν απουσιάζει και η μικρού μήκους που αντιπροσωπεύεται με 10 ταινίες. Το πρώτο βραβείο μικρού μήκους δόθηκε στον Τάκη Κανελλόπουλο για την ταινία «Μακεδονικός Γάμος» όπου δημιουργεί ένα μοναδικό ύφος με την ποιητική του γραφή.
Έτσι μέσα στο 1960 ανθίζει η ταινία μικρού μήκους πότε μέσο άσκησης κινηματογραφικού ύφους, «Τα ματόκλαδα σου λάμπουν» (1961) του Κώστα Φέρρη, και πότε σπάζοντας τα στεγανά της θεματικής του εμπορικού κινηματογράφου όπως η «Εκατό ώρες του Μάη» (1963) του Δήμου Θέου – Φώτη Λαμπρινού και η «Περιπτώσεις του ΟΧΙ»(1965) των Δημήτρη Αυγερινού – Λάκη Παπαστάθη. Από αυτήν ξεπηδούν πολλά γνωστά ονόματα του Νέου Ελληνικού Κινηματογράφου (Αγγελόπουλος, Σφήκας, Φέρρης, Τζήμας, Κύρου, Κολλάτος, Νικολαίδης Βούλγαρης, Μανθούλης, ακόμα και ο μετέπειτα θεωρητικός και κριτικός του κινηματογράφου Βασίλης Ραφαηλίδης). Η παραγωγή ξεπερνά της 150 ταινίες και δίνει μια δυναμική για την δεκαετία του 1970.
ΕΤΟΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΤΑΙΝΙΩΝ
1960 15
1961 25
1962 17
1963 16
1964 29
1965 22
1966 16
1967 25
1968 19
Στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου του 1968 παρουσιάζει ο Θόδωρος Αγγελόπουλος την μικρού μήκους «Εκπομπή» και ο Σταύρος Τορνές με τον Κώστα Σφήκα το εκπληκτικό μικρού μήκους φιλμ «Θηραϊκός όρθρος» που αγνοείται επιδεκτικά από την Κριτική Επιτροπή.
Ένα σημείωμα του Σφήκα για την ταινία, σχετικά με τις σκέψεις και τις προθέσεις των δημιουργών, αναφέρει: «Στην αναζήτηση ενός χώρου που η κοινωνική του σύνθεση και η σκηνική του μορφή συγκεντρώνει τα κυρίως στοιχεία του ελληνικού προβλήματος, το νησί Θήρα προσφέρεται για έναν κινηματογραφιστή σαν αληθινό εύρημα, μια βολική τελικά μικρογραφία. Πρωτόγονη αγροτική οικονομία, σκιώδης βιομηχανία, δουλικός τουρισμός, αργή αλλά σταθερή εγκατάλειψη, και ο λαός που επάνω του δεσπόζουν προαιώνιες παραδόσεις, και γνωστοί οικονομικοί μηχανισμοί…».
Με το στρατιωτικό πραξικόπημα οι σκηνοθέτες ταινιών μικρού μήκους, που αντιστρατεύονται τον εμπορικό κινηματογράφο και το ρεύμα τις εποχής που ενίσχυε παραγωγές τύπου Τζέιμς Πάρις, αναλαμβάνουν να συνεχίσουν τις όποιες καλλιτεχνικές αναζητήσεις στο χώρο του ελληνικού κινηματογράφου και περνάνε από τον ρεαλισμό στον συμβολισμό και από το κοινωνικό στο προσωπικό, εγκλωβισμένοι στη λογοκρισία της χούντας. Συσπειρώνονται δε, γύρω από το περιοδικό «Σύγχρονος Κινηματογράφος».
Γίνεται μια προσπάθεια θεωρητικής και τεκμηριωμένης τοποθέτησης των δημιουργών και αρχίζει να δομείτε ο όρος "Νέος Ελληνικός Κινηματογράφος" σε αντιδιαστολή με το εμπορικό κύκλωμα παραγωγής-διανομής ταινιών. Το 1971 ο «Σύγχρονος Κινηματογράφος» προκηρύσσει διαγωνισμό και χρηματοδοτεί δέκα ταινίες μικρού μήκους. Μετά τη Μεταπολίτευση η μικρού μήκους ταινία, περνά σε μια περίοδο προβολής που δεν ξαναείδε ποτέ από τότε.
Ενδεικτικά αναφέρουμε:
1976, στον κινηματογράφο «Στούντιο», σε ενιαίο πρόγραμμα, παίζονται ταινίες μικρού μήκους.
1977 οκτώ βραβευμένες ταινίες παίζονται στον κινηματογράφο «Στούντιο».
1978 στον κινηματογράφο «Ορφέας» παίζονται Τρεις βραβευμένες ταινίες σε ενιαίο πρόγραμμα.
Το 1978 η Κινηματογραφική Λέσχη Δράμας διοργανώνει Φεστιβάλ ταινιών μικρού μήκους.
1979 το Φεστιβάλ μικρού μήκους διοργανώνεται και στη Λάρισα για πρώτη και τελευταία φορά.
Και η παραγωγή της από το 1974 έως το 1979 διαμορφώνετε ως εξής:
ΕΤΟΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΤΑΙΝΙΩΝ
1974 48
1975 55
1976 67
1977 71
1978 59
1979 88
Εκείνη την περίοδο αρχίζει μια διεργασία στον ελληνικό κινηματογράφο από την οποία δεν μένει έξω η ταινία μικρού μήκους. Διαμορφώνονται αιτήματα εκφραστικής αυτονομίας, «ελληνικότητας», απολίτικου λόγου, προσδιορισμού ταυτότητας, τα οποία οδηγούν το πέρασμα του κινηματογράφου από το Υπουργείο Βιομηχανίας στο Υπουργείο Πολιτισμού.
Οι σκηνοθέτες μικρού μήκους που μετά την πτώση της χούντας είχαν ξαναβρεί το ρεαλιστικό της περιεχόμενο και τον τόνο κοινωνικής διαμαρτυρίας, με τα προβλήματα που διαφαίνονται στα τέλη του 1970 και στις αρχές του 1980 , αρχίζουν και μπαίνουν σε μια περίοδο εσωστρέφειας και γκετοποίησης. Οι εποχές που δημιουργούσαν ταινίες με θέματα του κοινωνικού χώρου όπως το «Γράμμα από το Σαρλερουά» 1965 του Λάμπρου Λιαρόπουλου φαίνεται να έχουν περάσει.
Η ενίσχυση της δραστηριοποίησης των ξένων και ειδικά αμερικανικών εταιρειών διανομής, η διείσδυση της τηλεόρασης και του video στην Ελλάδα συμβάλει στη σημαντική μείωση της προσέλευσης του κοινού στις κινηματογραφικές αίθουσες. Το ντοκιμαντέρ ταυτίζεται με την τηλεόραση, οι πόρτες των αιθουσών προβολής κλείνουν οριστικά για τη μικρού μήκους.
Το 1985 το Φεστιβάλ Δράμας διοργανώνεται με συμμετοχή της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και το 1987 επισημοποιείται από το Υπουργείο Πολιτισμού. Τον Οκτώβρη του 1985, οι σκηνοθέτες ταινιών μικρού μήκους, προσπαθώντας να αντισταθούν συλλογικά στα προβλήματα που αντιμετωπίζουν, δημιουργούν την «Εταιρεία Νέων Σκηνοθετών» και παρουσιάζονται πρώτη φορά με ένα κείμενο στο πρόγραμμα της "Ίριδας" θέτοντας ότι "Οι νέοι όμως πρέπει να κάνουν τα πρώτα τους βήματα".
Κι' αυτά τα βήματα μπορούν να γίνουν μόνο μέσα από τις ταινίες μικρού μήκους που εξ αιτίας της αντιεμπορικής φύσης τους δημιουργούν ένα αγνό πλαίσιο στο δημιουργό… βάζοντας σα στόχο της την υπεράσπιση …του αντιφατικού είδους ... και αφ' ετέρου για να δημιουργηθούν προϋποθέσεις για τη δυνατότητα ύπαρξής του, κατοχυρωμένες από το κράτος».
Σε αυτήν την κατάσταση έχουμε την ραγδαία αύξηση της παραγωγής της ταινίας μικρού μήκους , που φτάνει στον μοναδικό αριθμό των 130 ταινιών το 1990.
ΧΡΟΝΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΤΑΙΝΙΩΝ
1980 90
1981 74
1982 51
1983 54
1984 75
1985 90
1986 84
1987 87
1988 106
1989 115
1990 130
Σε όλη την δεκαετία μετά το 1990, η παραγωγή της δεν ξεπερνά της 30-40 ταινίες κάθε χρόνο με την ετήσια παραγωγή του ΕΚΚ να είναι περίπου 15 μικρού μήκους. Όλο και περισσότερο η ταινία μικρού μήκους αντιμετωπίζεται σαν το σκαλοπάτι των νέων κινηματογραφιστών προς την ταινία μεγάλου μήκους και περνάει στα χέρια των σπουδαστών. Μέσα από διεργασίες που είχαν ήδη συντελεστεί στο Φεστιβάλ Δράμας το 1995, ιδρύεται το Σωματείο για τη διάδοση της ταινίας μικρού μήκους «μικρό» και προβάλει τον διακριτό ρόλο της, στην ανάπτυξη του εθνικού κινηματογράφου. Σημαντική ήταν η συμβολή του «μικρό» και ιδιαίτερα οι επίμονες προσπάθειες ορισμένων μελών του, στη θεσμοθέτηση από την ΕΡΤ του προγράμματος «μικροφίλμ» για την παραγωγή ταινιών μικρού μήκους.
Το 2000 ο συνολικός αριθμός των έτοιμων για προβολή ταινιών , που χρηματοδοτήθηκαν από το ΕΚΚ και το «μικροφίλμ» δεν ξεπέρασε τις 20. Ενώ το 2001 αυτός έφτασε στις 27.
Κάτι σαν επίλογος
Την τελευταία δεκαετία με προτάσεις Νόμου, κινηματογραφικά συνέδρια, μεγαλόστομες δηλώσεις για παραγωγές "αμερικανικού επιπέδου", την διέπει μια λογική που «περιγράφει» με τον καλύτερο τρόπο τίτλος γνώστης εφημερίδας (2002): «ο ελληνικός κινηματογράφος δεν είναι καρέτα-καρέτα» (και επομένως δεν χρειάζεται προστασία).
Με την μικρού μήκους να μην μπορεί να υπάρξει αυτόνομα λόγω της οικονομικής της λειτουργίας, (αφού η διανομή της στις αίθουσες είναι ανύπαρκτη) και να είναι το μοναδικό πολιτιστικό προϊόν που το πολιτιστικό βάρος του προσδιορίζεται από το μέγεθος και παράγεται σε μεγάλο βαθμό μόνο από το πείσμα τον κινηματογραφιστών–δημιουργών της, πρέπει να θέσουμε το ερώτημα ξανά ,τι είναι η ταινία μικρού μήκους; Αυτόνομο κινηματογραφικό είδος; Το φυτώριο νέων κινηματογραφικών δυνάμεων; Καλλιτεχνική έκφραση όπως το διήγημα σε σχέση με την λογοτεχνία ;
Το σίγουρο είναι ότι βασικό στοιχείο της μικρού μήκους είναι ο ρόλος που μπορεί να παίξει στην ανάπτυξη του κινηματογράφου και του πολιτισμού συνολικότερα . Ότι το μέλλον της ελληνικής κινηματογραφίας –όποιο και αν θα είναι αυτό- θα περάσει μέσα από το χώρο της ταινίας μικρού μήκους. Ότι γεμίζει πτυχές της κινηματογραφίας που δεν καλύπτει η ταινία μεγάλου μήκους όπως τον πειραματικό κινηματογράφο, ντοκιμαντέρ ως δοκίμιο ή κοινωνική κριτική, το animation. Ότι μπορεί να γίνει όπλο μάχης και διαπαιδαγώγησης για όλες τις εκφάνσεις της καθημερινής πραγματικότητας, που μαζί και σε συνδυασμό με άλλες τέχνες, θα συμβάλλει ουσιαστικά στην πνευματική και πολιτιστική ανάπτυξη της κοινωνίας.
Βοηθώντας την τέχνη να γίνει διαμέσου των αισθήσεων και της σκέψης, ένα μέσο για την κατανόηση του κοινωνικού γίγνεσθαι και της διαμόρφωσης της κοινωνικής συνείδησης.
____________________________________________
ΣΗ Μ Ε ΙΩ ΣΕ Ι Σ
1. Άλλοι ιστορικοί και θεωρητικοί του κινηματογράφου (Νίκος Θεοδοσίου), θεωρούν ότι οι αθλητικοί αγώνες του 1906 κινηματογραφήθηκαν τον Γάλλο οπερατέρ Felix Mesguich, ακόμα πώς αυτή δεν ήταν η πρώτη κινηματογραφική λήψη, την οποία τοποθετούν δέκα χρόνια νωρίτερα (Steve Bottomore στο περιοδικό Sight and Sound το φθινόπωρο του 1980) το έτος 1897 κατά τη διάρκεια του Ελληνοτουρκικού πολέμου, από τον πολεμικό ανταποκριτή εφημερίδων και περιοδικών του Λονδίνου, Frederic Villies.
2. Το ζουρνάλ είναι η εξιδανικευμένη ανάπλαση της πραγματικότητας, αντίθετα με το ντοκιμαντέρ που είναι η αποκάλυψη του ανεπιθύμητου.
3. Εξαιρέσεις της περιόδου είναι: «Το πικρό ψωμί» (1951) του Γρηγορίου, όπου καθιερώνεται στην ελληνική φιλμογραφία σαν η πρώτη Νεορεαλιστική ταινία και ο ίδιος θα ονομαστεί ο πατέρας του Ελληνικού Νεορεαλισμού ,
το "Κυριακάτικο Ξύπνημα" και "Στέλλα" του Μιχάλη Κακογιάννη, «Κάλπικη Λίρα» του Γιώργου Τζαβέλλα και
"Δράκος" του Νίκου Κούνδουρου.
Βιβλιογραφία
1. «Μια γωνία λήψης προς την ταινία μικρού μήκους» ,περιορισμένη έκδοση «μικρό» 2002
2. «ΛΕΞΙΚΟ ΤΑΙΝΙΩΝ ΜΙΚΡΟΥ ΜΗΚΟΥΣ 1939 – 1992» της Αλίντας Δημητρίου, εκδόσεις Καστανιώτη 1993.
3. «πρόγραμμα της Ίριδας» 21- 27 Απρίλη ,1985
4. «αντί ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ» Τεύχος , Νο 06,10,13,14,19,23
5. “υπότιτλοι” Τεύχος Νο05
6. «Μοτέρ» Τεύχος Σεπτέμβριος Νοέμβριος 2007
7. «ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΑΡΧΕΙΟ» Υπουργείο Εξωτερικών / Υπηρεσία Ιστορικού Αρχείου, έκδοση Καστανιώτη 2000
8. «Β’ Πανελλήνιο Συνέδριο Κινηματογράφου» , Ο ρόλος και οι προοπτικές του κινηματογράφου στην Ελληνική κοινωνία , έκδοση Πανελλήνια Ομοσπονδία Θεάματος Ακροάματος 1988
9. «Φιλμογραφία του ελληνικού κινηματογράφου» (1914-1984) του Στάθη Βαλούκου, έκδοση Εταιρίας Ελλήνων Σκηνοθετών 1984
10. « Ιστορία του Ελληνικού Κινηματογράφου» του Γιάννη Σολδάτου, εκδόσεις Αιγόκερως 1999
11. «Φιλμογραφία ταινιών μικρού μήκους» Δημητρίου Αλίντα, έκδοση Φιλμ 1976
12. «Η ταινία μικρού μήκους» του Γιάννη Φραγκούλη, www.cinemainfo.gr
13. «TO ΣΕΝΑΡΙΟ ΣΤΗ ΜΙΚΡΟΥ ΜΗ ΚΟΥΣ ΤΑΙΝΙΑ ANIMATION» Πρακτικά ημερίδας Ευρωπαϊκό Κέντρο Κινούμενων Σχεδίων , Ένωση Σεναριογράφων Ελλάδος 12/4/2006 έκδοση Ινστιτούτου Οπτικοακουστικών Μέσων 2006
14. «Υλικά και πρακτικά της ημερίδας ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΙΚΗ ΠΑΙΔΕΙΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ» Πρακτικά ημερίδας Του Μικρό σωματείου για την υποστήριξη και διάδοση της ελληνικής ταινίας μικρού μήκους σε συνεργασία με την Πανελλήνια (Αθήνα, 5 Ιουνίου 2ΟΟ2) Ένωση Κριτικών Κινηματογράφου
15. «ΣΕ ΞΕΝΟ ΤΟΠΟ» η μετανάστευση στον ελληνικό κινηματογράφο 1956-2006 Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης , εκδόσεις Αιγόκερως 2006
16. www.potha.gr
17. www.culture.gr
18. www.t-short.gr
19. www.shortfilm.gr
20. www.shortfromthepast.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου