Περί ΑΕΠΙ και άλλων δαιμονίων...

 Το σκάνδαλο της ΑΕΠΙ κινητοποιεί τους δημιουργούς μέσα από πρωτόγνωρες -γι' αυτούς- διαδικασίες

 Το Περιοδικό

Πραγματοποιήθηκε χθες Δευτέρα 24 Απριλίου, συνέντευξη τύπου από την πρωτοβουλία των 450+ δημιουργών-μελών της ΑΕΠΙ (όπου ανακοινώθηκε η ίδρυση του νέου σωματείου ΑΣΜΑ 450+) με σκοπό την περαιτέρω δημοσιοποίηση και κινητοποίηση του κόσμου για όσα συμβαίνουν τους τελευταίους μήνες γύρω από την ιδιωτική εταιρεία που διαχειρίζεται τα πνευματικά δικαιώματα συνθετών, στιχουργών, μουσικών –και απογόνων τους. Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή:

Το σκάνδαλο της ΑΕΠΙ «είδε» τον τελευταίο καιρό το φως της δημοσιότητας με πλήθος κειμένων, δηλώσεων και αντιδράσεων των δημιουργών. Οι παροικούντες την Ιερουσαλήμ (δημιουργοί, δημοσιογράφοι, μουσικόφιλοι, όσοι εμπλέκονται με το χώρο της μουσικής) δεν έπεσαν βέβαια από τα σύννεφα. Πολλά χρόνια τώρα είναι γνωστή η αδιαφανής ως προς τους δημιουργούς και «αδυσώπητη» ως προς τους χρήστες, λειτουργία της ΑΕΠΙ. Της ιδιωτικής, ανώνυμης εταιρείας που διαχειρίζονταν (και συνεχίζει προς το παρόν να διαχειρίζεται) τα πνευματικά δικαιώματα. Πολλά χρόνια τώρα πολλοί δημιουργοί δυσανασχετούσαν και όλοι οι χρήστες αγανακτούσαν. Η πολιτεία με τους αρμόδιους υπουργούς της από την πλευρά της αδιαφορούσε ή «κάλυπτε». Ήγγικεν η ώρα όμως, προφανώς γιατί η ΑΕΠΙ ξεπέρασε τα όρια ασυδοσίας της, επομένως και ανοχής των δημιουργών και με τη βούληση και συμβολή του πρώην υπουργού Πολιτισμού, Νίκου Ξυδάκη, το σκάνδαλο αποκαλύφθηκε σε όλο του το μεγαλείο, με στοιχεία, αριθμούς και επίσημη βούλα. Έτσι, ευνοούμενοι και από τη δημοφιλία τους κατάφεραν οι δημιουργοί να κινητοποιήσουν εκτός από τους εαυτούς τους και τα μέσα ενημέρωσης σε Ελλάδα και εξωτερικό.

Τα γεγονότα

Η εταιρεία  Ernst @ Young, βάσει διαγωνισμού που είχε προκηρύξει ο Οργανισμός Πνευματικής Ιδιοκτησίας έπειτα από εντολή του Υπουργείου Πολιτισμού επί υπουργίας Νίκου Ξυδάκη, ανέλαβε το έργο του διαχειριστικού ελέγχου της ΑΕΠΙ. Τα στοιχεία που έφερε στο φως το πόρισμα του ελέγχου είναι συγκλονιστικά. Μισθός 635.565 ευρώ το χρόνο για τον διευθύνοντα σύμβουλο, ετήσιος μισθός συγγενούς μέλους του ΔΣ που έφτανε τα 466.266 ευρώ, αδιανέμητα δικαιώματα στους δημιουργούς ύψους 42 εκ. ευρώ και παράνομα δάνεια προς μέλη του ΔΣ είναι ορισμένα από αυτά. Μάλιστα, σύμφωνα με προκαταρκτική εξέταση της Εισαγγελίας Πρωτοδικών Αθηνών η διοίκηση της ΑΕΠΙ ελέγχεται για επτά κακουργήματα, από  φοροδιαφυγή έως συγκρότηση και ένταξη σε Εγκληματική Οργάνωση, σχεδόν όλος ο ποινικός κώδικας.

 Η ΑΕΠΙ μετά από μέρες σιωπής προβαίνει σε μια ανακοίνωση που θα μπορούσε να έχει τίτλο «άρες μάρες κουκουνάρες» καθώς λέει: «νέο Δ.Σ. θα οριστεί σε γενική συνέλευση της εταιρείας που προγραμματίζεται στις 10 Μαρτίου 2017. Πρόεδρος του ανανεωμένου Δ.Σ. θα προταθεί να αναλάβει ο κ. Ηλίας Φιλίππου. Ο κ. Φιλίππου είναι διακεκριμένος Έλληνας στιχουργός με σπουδές στο Πανεπιστήμιο Αθηνών […] Επίσης υπόψη της εποπτεύουσας αρχής τέθηκε και γνωμάτευση της διεθνούς ελεγκτικής εταιρείας «KPMG Σύμβουλοι Α.Ε.». Η γνωμάτευση αυτή συντάχθηκε μετά από πρωτοβουλία της ΑΕΠΙ με στόχο να εξεταστούν αναλυτικά τα θέματα που αφορούν τη βιωσιμότητα και τις προοπτικές της ΑΕΠΙ, ενώ αξιολογήθηκε και αποτιμήθηκε και το επιχειρηματικό σχέδιό της έως το 2020».

Οι δημιουργοί-μέλη της συσπειρώνονται και στρέφονται πλέον ευθέως εναντίον της και μέσα από συνελεύσεις που διαρκούν όλον αυτόν τον καιρό καταλήγουν να στείλουν ανοιχτή επιστολή-έκκληση προς τον πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα και την υπουργό Πολιτισμού Λυδία Κονιόρδου, επιστολή που υπογράφουν ήδη περισσότεροι από 450, ζητώντας την τοποθέτηση επιτρόπου στην εταιρεία.

Αναλυτικά, η ανακοίνωση των 450+ δημιουργών: 

Οι Ελληνίδες και οι Έλληνες δημιουργοί παρακολουθούμε τις καταιγιστικές εξελίξεις σε σχέση με την ΑΕΠΙ οι οποίες ήρθαν στο φως με το πόρισμα της Ernst @ Young, που παραγγέλθηκε  με πρωτοβουλία του Υπουργού Νίκου Ξυδάκη το οποίο και  αποκάλυψε την έκταση της έκνομης διαχείρισης των μετόχων. Μετά τα πρόσφατα δημοσιεύματα σχετικά με την προκαταρκτική εξέταση που διενεργεί η Εισαγγελία Πρωτοδικών Αθηνών για κακουργηματικές πράξεις, (όπως η σύσταση εγκληματικής οργάνωσης κ.α.), ήρθε η έφοδος στα γραφεία της ΑΕΠΙ από την οικονομική αστυνομία, η οποία αναμένεται να αποδώσει τους δικούς της καρπούς.

Εκφράζουμε την βαθιά ανησυχία μας για το μέλλον των πνευματικών δικαιωμάτων στην χώρα μας και κάνουμε έκκληση:

• Προς  τον πρωθυπουργό κο Αλέξη Τσίπρα και την Υπουργό Πολιτισμού κα Λυδία Κονιόρδου , να αναλάβουν αμέσως πρωτοβουλία με την τοποθέτηση επιτρόπου κατά τα τραπεζικά πρότυπα με σκοπό την εξυγίανση της ΑΕΠΙ και τον μετασχηματισμό της σε έναν οργανισμό ο οποίος θα ελέγχεται από τους δημιουργούς κάνοντας χρήση της σχετικής κοινοτικής οδηγίας που δίνει αυξημένες αρμοδιότητες στο εποπτικό συμβούλιο.

• Προς την ελληνική δικαιοσύνη να μεριμνήσει για την ταχύτερη δυνατή απόδοση δικαιοσύνης στον ευαίσθητο και εύθραυστο τομέα της Συλλογικής Διαχείρισης των πνευματικών δικαιωμάτων

• Προς τον πολιτικό κόσμο, όπου διαπιστώνουμε μία σύγκλιση  ως προς την διάγνωση και την θεραπεία της παθογένειας της Συλλογικής Διαχείρισης. Καλούμε τους βουλευτές όλων των κομμάτων,  να πιέσουν προς κάθε κατεύθυνση και να στηρίξουν τις νομοθετικές πρωτοβουλίες για τον διορισμό επιτρόπου και για μια μόνιμη λύση εξυγίανσης και διαφάνειας.

• Προς τους χρήστες των τραγουδιών και της μουσικής μας να σεβαστούν τη νομιμότητα και να συνεχίσουν ως οφείλουν να πληρώνουν για την χρήση των έργων ώστε να συνεχιστεί αδιατάρακτα η είσπραξη και διανομή και να επανέλθει ισορροπία στην αγορά. Υποστηρίζουμε ότι είναι άλλο οι μέτοχοι της ΑΕΠΙ, άλλο εμείς και άλλο η νομιμότητα προς το περιουσιακό μας δικαίωμα. Τιμωρώντας τους Έλληνες δημιουργούς μουσικής και τραγουδιού -που ήδη ζουν πολύ δύσκολα μετά την πλήρη κατάρρευση της δισκογραφίας- δεν επιτυγχάνεται κανενός είδους δικαιοσύνη. Εμείς δεσμευόμαστε πως θα φροντίσουμε σοβαρά και αυστηρά τα του οίκου μας με την συνδρομή της Πολιτείας και της Δικαιοσύνης. Οι χρήστες σεβόμενοι τη νομιμότητα οφείλουν  να συνεχίσουν να πληρώνουν για την χρήση των έργων μας. Αυτό αποτελεί το ελάχιστο αναγκαίο βήμα προκειμένου να αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη και να συνεχιστεί αδιατάρακτα η είσπραξη και η διανομή που θα συνδράμουν στην ίδια τη διάσωση και συνέχεια του ελληνικού τραγουδιού και άρα την προστασία της ίδιας μας της γλώσσας.

Βρισκόμαστε ανυπεράσπιστοι μέσα σε μια δύσκολη κρίση, ανάμεσα σε πολλαπλά και αντικρουόμενα συμφέροντα, ζητούμε βοήθεια κι ελπίζουμε πως η φωνή μας θα εισακουσθεί».

Δύο στρατόπεδα στους δημιουργούς, δύο γραμμές στο ΣΥΡΙΖΑ

Η ιστορία όμως δεν είναι τόσο απλή, αφού δημιουργήθηκαν δύο στρατόπεδα στους δημιουργούς αλλά και δύο γραμμές στον ΣΥΡΙΖΑ, στο κυβερνών δηλαδή κόμμα που συνέβαλε στην αποκάλυψη του σκανδάλου και μένει να αλλάξει το σκηνικό και να δώσει λύση. Όσον αφορά λοιπόν τους δημιουργούς, το ένα στρατόπεδο είναι αυτό των 450+, το οποίο ζητά να παύσει το ΔΣ της ΑΕΠΙ και να τοποθετηθεί από την Πολιτεία (κρατικός) Επίτροπος, ενώ το μειοψηφικό στρατόπεδο θέλει συνδιοίκηση με την ΑΕΠΙ και τοποθέτηση Επιτρόπου σύμφωνα με τον πτωχευτικό κώδικα (Τραπεζικό δηλαδή Επίτροπο), με το επιχείρημα ότι έτσι δεν θα καταρρεύσει ο μηχανισμός είσπραξης των δικαιωμάτων. Βάση αυτής της διαφωνίας υπήρξαν παραιτήσεις μελών του ΔΣ του Σωματείου των δημιουργών, ΜΕΤΡΟΝ, (Φοίβος Δεληβοριάς, Παναγιώτης Καλαντζόπουλος) και μαζική αποχώρηση μελών του Σωματείου, οι οποίες συνοδεύτηκαν με αιχμηρές επιστολές προς τα μέλη του ΔΣ του ΜΕΤΡΟΝ που «ηγεμονεύουν» στο άλλο μειοψηφικό στρατόπεδο του τραπεζικού επιτρόπου (Στάθης Δρογώσης, Μανώλης Φάμελλος, Γιώργος Ανδρέου).

Όσον αφορά τον ΣΥΡΙΖΑ, ενώ η υπόθεση προκάλεσε την παρέμβαση του ίδιου του Αλέξη Τσίπρα (!) που ζήτησε ριζική ρύθμιση και ανακοίνωσε πως το υπουργείο Πολιτισμού θα βάλει και επίτροπο στην ΑΕΠΙ, κάποιοι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και το Τμήμα Πολιτισμού του κόμματος, τάσσονται με την συνδιοίκηση και τον τραπεζικό Επίτροπο. Με αποτέλεσμα το περιβόητο νομοσχέδιο για την πνευματική δημιουργία και τα δικαιώματα να καθυστερεί, αφού όπως καταγγέλλουν οι 450+ «περιφέρεται εδώ και μήνες σε διαδρόμους και γραφεία ανθρώπων που δεν έχουν καμία σχέση με την πνευματική δημιουργία» και η αρμόδια νυν υπουργός Πολιτισμού να αναμένει το οριστικό.

Κάποιες δημιουργικές σκέψεις μη δημιουργών

Το ζήτημα περί πνευματικής δημιουργίας και πνευματικών δικαιωμάτων είναι σίγουρα πιο σύνθετο από ό,τι παρουσιάζεται σε αυτήν τη συγκυρία και διαμάχη. Το δικαίωμα της εκμετάλλευσης του έργου (περιουσιακό δικαίωμα) και το δικαίωμα της προστασίας του προσωπικού τους δεσμού προς αυτό (ηθικό δικαίωμα) είναι προσδιορισμένο ιστορικο-κοινωνικά, που σημαίνει πως στο σύγχρονο καπιταλισμό το ανώτατο στάδιο της δημιουργίας είναι η εμπορευματοποίησή της κι εκεί φαίνεται να τερματίζει.

Το δικαίωμα του δημιουργού να θέλει και να επιδιώκει να επιβιώνει από την εκμετάλλευση του έργου του είναι το δικαίωμα όλων μας. Οι μέρες της οικογένειας Ξανθοπούλου στην ΑΕΠΙ έχουν τελειώσει, όπως είπε ο Φοίβος Δεληβοριάς στη συνέντευξη Τύπου και η Δικαιοσύνη είναι ο μόνος δρόμος που πρέπει να δουν. Η συλλογική διαχείριση είναι το ζητούμενο για τους δημιουργούς.

Ελπίζουμε πως η κατάρρευση της ΑΕΠΙ θα προκαλέσει και κατάρρευση σε τραγελαφικές καταστάσεις όπως το να κοστολογείται το πνευματικό δικαίωμα με βάση το τετραγωνικό του χώρου όπου διεπράχθη το «έγκλημα» της ακρόασης μουσικής.

Η συνέντευξη τύπου είχε τον χαρακτήρα μιας ιδιαίτερα μαζικής εκδήλωσης που, όπως χαρακτηριστικά είπαν οι ίδιοι οι δημιουργοί, ήταν η μεγαλύτερη συγκέντρωση μεταπολιτευτικά. Κι εδώ προκύπτει ένα ζήτημα που πολύς κόσμος συζητάει πάντα -και ιδιαίτερα σε περιόδους κρίσης. Την ανάγκη οι καλλιτέχνες να παρεμβαίνουν στα κοινωνικά-πολιτικά γεγονότα και να συμβάλλουν ενεργητικά σε κινήματα και κινητοποιήσεις. Να υπερασπίζονται, ως κομμάτι των ανθρώπων που αγωνίζονται, αυτό που πολλές φορές κάποιοι από αυτούς προβάλλουν μέσα από τους στίχους ή τη μουσική τους. Θεωρούμε σημαντικό βήμα το ότι κινητοποιήθηκαν για να υπερασπιστούν τους εαυτούς τους μέσα από μαζικές διαδικασίες και ανοιχτά προς τον κόσμο και ελπίζουμε να δικαιωθούν. Και την ίδια στιγμή αναμένουμε η επόμενη μεγάλη συγκέντρωσή τους να πραγματοποιηθεί σύντομα, όχι μόνο για τους δικούς τους λόγους, αλλά και για την υπόλοιπη κοινωνία που εκτός από χρήστες και κοινωνοί των τραγουδιών τους είναι θύματα εκμετάλλευσης μιας άλλης μεγαλύτερης και ισχυρότερης Ανώνυμης Εταιρείας συμφερόντων. Κάπως έτσι ίσως φτάσουμε κάποια στιγμή στο να συζητάμε όλοι μαζί αν χρειάζεται οποιαδήποτε ΑΕΠΙ για να διαχειρίζεται τις ζωές μας…