Νίκος Κούνδουρος: «Η περηφάνεια ενός λαού, οφείλεται στην αντίστασή του»

Το περιοδικό

Οταν ο Νίκος Κούνδουρος χαιρέτιζε την άρνηση των φαντάρων να συμμετάσχουν στην σφαγή της Γιουγκοσλαβίας 

Απρίλης 1999: Το ΝΑΤΟ ισοπεδώνει την Γιουγκοσλαβία ήδη από τον Μάρτιο της ίδιας χρονιάς. Ο ελληνικός λαός, σε ευθεία αντίθεση με την, προθυμότατη να εξυπηρετήσει με κάθε τρόπο τους φονιάδες, κυβέρνηση Σημίτη, έχει ξεδιπλώσει ένα τεράστιο, δυναμικό, ευφάνταστο κίνημα αντίστασης και αλληλεγγύης στους δοκιμαζόμενους λαούς της Γιουγκοσλαβίας. Οι μεγαλειώδεις αντιπολεμικές διαδηλώσεις και τα σαμποτάζ στην μεταφορά της ΝΑΤΟϊκής φονικής μηχανής, συμπληρώνονται με το κλιμακούμενο κίνημα άρνησης υπακοής στις ΝΑΤΟϊκές εντολές εντός του ελληνικού στρατού.

Η πιο γνωστή και προβεβλημένη περίπτωση είναι των ναυτών του αντιτορπιλικού «Θεμιστοκλής», το οποίο διατάχθηκε να συμμετάσχει στην ΝΑΤΟϊκή αρμάδα της Αδριατικής και οι οποίοι αρνήθηκαν να συμμετάσχουν στην σφαγή των λαών της Γιουγκοσλαβίας.

Αντίστοιχη αυτής της γενναίας και περήφανης στάσης ήταν και το παράλληλο κίνημα αλληλεγγύης προς αυτήν. Σημαντικό μέρος αυτής της αλληλεγγύης εκφράστηκε από την πλευρά της προοδευτικής διανόησης. Σημαίνον μέλος της ήταν και ο Νίκος Κούνδουρος. Στις 18 Απρίλη του 1999, ο "Ριζοσπάστης" φιλοξενεί δήλωσή του –ανάμεσα σε πολλές άλλες ομότεχνών του– την οποία αναδημοσιεύουμε ως φόρο τιμής στον σπουδαίο αυτό δημιουργό, αλλά και ως παράδειγμα στάσης ζωής από μια γενιά δημιουργών που δεν διαχώρισαν το έργο τους από την συνείδηση και την ζωή τους.

 «Αν η Ελλάδα κρατά αυτή τη στιγμή ένα ποσοστό από την περηφάνια που δικαιούται να έχει ένας λαός που κέρδισε τη δικιά του ελευθερία με πολύ αίμα και πολύ κόπο. Αν τώρα η κυβέρνηση μπορεί να διαχειρίζεται την πραγματικά πολύ δύσκολη θέση της με κάποια σχετική επιτυχία. Αν για την ώρα έχουμε τη δύναμη να αρνιόμαστε την εμπλοκή στις πολεμικές επιχειρήσεις, παρ’ όλη την υποχρέωση που μας επιβάλλει η ΝΑΤΟική συμμαχία, αυτό οφείλεται σε ένα μεγάλο ποσοστό σ’ αυτό το μεγαλειώδες κίνημα αντίστασης που εκφράστηκε από την πρώτη στιγμή, με κάθε λογής μέσο που διαθέτει το άοπλο μέρος του λαού μας.

Διαμαρτυρίες προσωπικές. Διαμαρτυρίες ομαδικές. Διαμαρτυρίες μεγάλου και παθιασμένου πλήθους, που σηματοδότησαν τη θέση που σύσσωμος ο ελληνικός λαός είχε την ευαισθησία, αλλά και την ευφυϊα να πάρει, από τις πρώτες κιόλας στιγμές της επίθεσης της αμερικανοΝΑΤΟικών βομβών. 

»Η άρνηση της κυβέρνησης Σημίτη να μην πάρει μέρος σε πολεμικές επιχειρήσεις, κατά τι διαφέρει, άραγε, από την άρνηση ενός στρατευμένου Ελληνα να πάρει μέρος στις ίδιες ακριβώς επιχειρήσεις; Γιατί είναι υπό το κράτος απειλών και τιμωρίας ο ναύτης, ενώ η κυβέρνηση βρίσκεται στο απυρόβλητο; Γιατί δύο σταθμά; Γιατί ο νεαρός ναύτης, κι όλοι οι άλλοι που γρήγορα θ’ ακολουθήσουν το τολμηρό παράδειγμά του, είναι ίσως προάγγελος ενός ευρύτερου αφυπνίσματος… Είναι, λοιπόν, «επικίνδυνος». Εξουδετερώστε τον… 

»Ομως εδώ, σ’ αυτή τη μικρή, αλλά πεισματάρα Ελλάδα, μόλις αρχίζει να γίνεται αισθητό ένα επικίνδυνο παιχνίδι, που κανένας δεν ξέρει την εξέλιξή του. Η κίνηση του ναύτη θα μπορούσε να πνιγεί μέσα σε έναν έξυπνο χειρισμό ή θα μπορούσε να μετατραπεί σε σύμβολο, επικίνδυνο για κάποιους, ανακουφιστικό για άλλους. Εμείς –δεν μπορώ να φανταστώ πόσοι είμαστε αυτό το «εμείς»– χαιρετάμε το ναύτη με συγκίνηση και ενθουσιασμό. Κι ας ξέρουν… όσοι χρειάζεται να ξέρουν πως είναι πια πολύ αργά για να πνίξουν τη φωνή του».

Αναρτούμε μια μεγάλη ταινία που έκανε ο Νίκος Κούνδουρος και η οποία στον καιρό της, υποτιμήθηκε βαθιά και λοιδορήθηκε από κοινό, ΜΜΕ και κράτος: Τον περίφημο "Δράκο", μια πρωτοποριακή  ταινία η οποία γυρίστηκε το 1956 και συνδυάζει νεορεαλιστικά και νουάρ στοιχεία: